Dlaczego niektórzy Polacy nie chcą mieć konta w banku?

Choć jesteśmy już mocno ubankowionym społeczeństwem, to nadal jest spora grupa Polaków, którzy nie mają konta osobistego w banku. Z danych Narodowego Banku Polskiego („Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego”, luty 2017) wynika, że 17 proc. Polaków nie ma ani jednego konta osobistego. Brak konta jest wyraźnie związany z wiekiem, wykształceniem, miejscem zamieszkania i wysokością miesięcznych dochodów Polaków. Najmniejszy odsetek posiadaczy konta bankowego obserwujemy w dwóch skrajnych (pod względem wieku) grupach: osób do 24 r.ż. oraz osób po 65 r.ż. Natomiast w przypadku osób w wieku 24-54 aż 90% ma konto osobiste – jest to zdecydowanie najbardziej ubankowiona grupa społeczna.

Pierwsze konto z pierwszą pracą

Najczęściej konto zakładamy z jakiegoś konkretnego, zewnętrznego powodu, głównie ze względu na podjęcie pierwszej pracy. To właśnie wymóg pracodawcy, uczelni czy szkoły jest pierwszym impulsem do ubankowienia. Na ten rachunek zazwyczaj wpływa nasze pierwsze wynagrodzenie czy też stypendium za dobre wyniki w nauce. Co ciekawe 5% badanych osób zadeklarowało, że do założenia konta bankowego skłoniło ich otrzymanie świadczenia „500+”. Jednak dlaczego wciąż 17 proc. Polaków nie ma konta w banku? I czy darmowy Podstawowy Rachunek, który najdalej w trzecim kwartale 2018 r. udostępnią wszystkie banki ma szansę zmienić tę sytuację?

Ważna kwestia zaufania

Ważnym powodem nieposiadania rachunku bywa negatywna opinia o całym sektorze bankowym i brak zaufania do banków, mimo że kwestie te bezpośrednio nie dotykają osób, które nie korzystają z produktów bankowych. Na tę ogólną złą opinię mają wpływ tematy nagłaśniane przez media, np. sprawa frankowiczów. A przecież w banku nasze pieniądze są bezpieczniejsze niż w przysłowiowej skarpecie.

Niezbędna wiedza o finansach

Aby poprawić poziom ubankowienia Polaków ustawodawca zobowiązał wszystkie banki, instytucje finansowe i SKOK-i w Polsce do wprowadzenia Podstawowego Rachunku płatniczego dla osób, które nie mają konta w żadnym banku. Podstawowy Rachunek będzie w znacznej mierze bezpłatny. Jednak zwróćmy uwagę, że wiele banków ma już w swoich ofertach darmowe rachunki i nie wpłynęło to na wzrost ubankowienia w grupach najmniej zainteresowanych posiadaniem konta w banku i najbardziej nieufnych wobec sektora bankowego. Wątpię, czy zaoferowanie przez banki Podstawowego Rachunku płatniczego zmieni tę sytuację. Na pewno nie uda się to bez szeroko zakrojonej kampanii edukacyjno-informacyjnej na temat podstawowych narzędzi finansowych, a przede wszystkim zalet posiadania Konta Osobistego oraz zwiększenia liczby terminali płatniczych umożliwiających dokonywanie płatności bezgotówkowych.

Czy konto jest potrzebne?

Znaczna część Polaków (22%) deklaruje, że posiadanie konta w banku nie jest im do niczego potrzebne i nie dostrzegają żadnej korzyści związanej z założeniem rachunku w banku. Jak możemy ich przekonać?

Argumenty za posiadaniem konta możemy podzielić na dwie grupy:

• związane z bezpieczeństwem
• związane z wygodą.

Po pierwsze – bezpieczeństwo. Ulokowanie pieniędzy na koncie osobistym, wbrew powszechnej opinii, jest bezpieczniejsze niż przechowywanie ich w domu. Należy pamiętać, że środki pieniężne zgromadzone na koncie są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (do równowartości 100 tys. euro). Oznacza to, że w przypadku, gdy bank upadnie, to możemy odzyskać swoje oszczędności, co w przypadku kradzieży jest raczej niemożliwe.

Po drugie – wygoda. Konta bardzo ułatwiają zarządzanie budżetem domowym, przede wszystkim pozwalają w wygodny sposób opłacić domowe rachunki. Wykonanie przelewu np. za energię, korzystając z bankowości internetowej jest szybsze, ale przede wszystkim tańsze niż w okienku pocztowym. Nadal aż 43% rachunków Polacy opłacają gotówką.

Dodatkowo posiadanie konta w banku pomaga budować historię rachunku. Osoby, które regularnie otrzymują pieniądze na swoje konto mogą w przyszłości w łatwy sposób udokumentować uzyskiwane przez siebie dochody, w przypadku, gdy będą chciały skorzystać z kredytu gotówkowego czy hipotecznego.

Posiadacze konta mogą również zawnioskować o limit kredytowy, który pozwala w wygodny i stosunkowo tani sposób skorzystać z dodatkowego salda na rachunku, w przypadku nieprzewidzianych wydatków.

Polski kult gotówki

Nad niewątpliwymi, praktycznymi, zaletami posiadania Konta Osobistego jednak często bierze górę aspekt psychologiczny.

Wielu Polaków blokuje obawa przed brakiem gotówki w ręku. Pieniądze w banku uznają za „wirtualne”, nierzeczywiste i wolą mieć je fizycznie w portfelu. W Polsce wciąż jeszcze panuje kult gotówki. Pieniądz elektroniczny uznawany jest za mniej pewny, mniej „mój”. Niektórzy, mając gotówkę w portfelu, mają też poczucie większej kontroli nad jej wydawaniem i lepszego zarządzania swoim budżetem. W każdej chwili można wyjąć pieniądze z portfela i przeliczyć, a gdy są pieniądze leżą na koncie, to brakuje tej łatwości.

Z drugiej strony za korzystaniem z konta i płatnością kartą przemawia inny argument, który trafi z pewnością do osób które nie chcą już słuchać w sklepie pytań typu: „A czy może być bez grosza?”. Płacąc kartą możemy zapomnieć o problemach z wydawaniem reszty przez sprzedawcę.

Jednak aby Polacy zaczęli korzystać z Konta Osobistego i karty, musi się również zwiększyć liczba punktów usługowo-handlowych, w których można dokonać płatności bezgotówkowej. Niestety nadal 63% płatności w sklepach i usługach dokonywanych jest gotówką.

Popularne wpisy na blogu:

Lokata online na nowe środki. Gdzie szukać dobrej oferty?
Lokata czy konto oszczędnościowe – gdzie odkładać pieniądze z programu 500+?
Jakie narzędzia mogą pomóc nam w oszczędzaniu pieniędzy?
Ekologiczna bankowość. Jak banki dbają o ekologię?
Edukacja finansowa dziecka. Od czego ją zacząć?
Czy prowadząc działalność rolniczą, można ubiegać się o kredyt?
Czy można oszczędzać podczas zakupów? Elastyczne konto może w tym pomóc
Co to znaczy założyć konto na selfie? Wyjaśniamy krok po kroku
Jak sfinansować szkolne wydatki?
Jak nauczyć się oszczędzać? Wskazówki